Inleiding
Hoe lang de rugstreeppadden al in de buurt Hoogstede-Klingelbeek aanwezig zijn is niet bekend.
Jennie Simons (Klingelbeekseweg) heeft de rugstreeppadden in 1999 opgemerkt. Navraag bij Kromkamp en andere omwonenden, maakte duidelijk dat de rugstreeppadden ruim voor 1999 ook al te horen waren. Zij realiseerden zich niet dat dit geluid afkomstig is van een beschermde diersoort.
Rugstreeppadden leiden grotendeels een verborgen leven. Ze vallen zelden op. Een groot deel van de dag graven ze zich diep in, in los zand of verbergen ze zich onder stenen. Pas ’s avonds komen ze te tevoorschijn om voedsel te zoeken. Ze eten graag insecten, spinnen, wormen en pissebedden. Ze houden winterslaap. Maar op de eerste zwoele avond van het voorjaar, vaak rondom Koninginnedag, zijn de Rugstreeppadden weer te horen. Het is voortplantingstijd. Om hun eieren in een eiersnoer af te zetten hebben ze een poel met water nodig.
Bassin achter de kassen van fam. Kromkamp
De mannetjes roepen vanaf de waterkant om de vrouwtjes te lokken. Bij windstil weer kan het geluid één kilometer verderop te horen zijn:
Rugstreeppadden
Het geluid van meerdere mannetjes, het koor, zwelt aan en stopt heel abrupt om daarna opnieuw te beginnen. Als je het geluid hoort krijg je absoluut een vakantiegevoel. Het is een wonderlijk en prachtig geluid dat goed te horen is in het bijgevoegde geluidsfragment dat opgenomen is in onze wijk. De langskomende trein maakt het compleet.
Rugstreeppadden zijn 5-7 centimeter groot en hebben een stompe snoet. Ze danken hun naam aan de gele, witte of rode streep die tussen de ogen begint en over de hele ruggengraat loopt en zelden ontbreekt. Ze zijn bruinachtig, grijsbruin of groenachtig gevlekt. De vlekken zijn niet scherp. Ze zijn hierdoor veel kleuriger dan de Gewone pad.
Ze bestaan al lang; langer zelfs dan de dinosaurussen en heel veel langer dan mensen en alle andere zoogdieren. Als je ze ziet, kun je je goed voorstellen dat ze prima pasten tussen al die bijzonder gevormde dinosaurussen. De foto van de rugstreeppad is ’s avonds genomen bij de tijdelijke poel op de Klingelbeekseweg. Als je goed kijkt kunt je ook een eierstreng zien. Jammer genoeg was de poel opgedroogd vóór de eieren waren uitgekomen.
Het belangrijkste voortplantingsgebied in onze wijk ligt tussen de Klingelbeekseweg, Hoogstedelaan en Weggetje van Kromkamp achter de kassen van Kromkamp.
In 2005 is de soort op drie pekken aangetroffen door onderzoeksbureau Mertens. In de tuinen van de Hoogstedelaan (west), de Klingelbeekseweg (west) en vanaf het weggetje van Kromkamp is het geluid vanaf eind april tot in de zomer goed te horen.
De Rugstreeppad hoort onlosmakelijk bij zandgronden die snel door de zon verwarmd worden. In Nederland komt hij vooral voor langs de uiterwaarden van de Rijntakken in Gelderland en in de duinen. De stuwwal en de Rijn zijn voor de Rugstreeppad net zo karakteristiek als voor de stad Arnhem zelf.
Rugstreeppadden zijn erg honkvast. Ze lopen meer en beter (ze “tijgeren”) dan veel andere amfibieën. Ze leggen maximaal 1-3 kilometer af. Ze lopen het liefst over open, weinig begroeide zandige grond. Ze worden af en toe gezien in de omliggende tuinen, in de buurt van stenen of vochtige holtes waar ze zich kunnen verbergen voor de zon.
Rugstreeppadden zijn bijzonder, maar ook zeldzaam. Ze worden zwaar beschermd in de Flora- en faunawet in Nederland én door de Europese habitatrichtlijn. Je mag het leefgebied van deze soort niet zomaar wijzigen door een ander beheer, vernietigen of verplaatsen. En dat is maar goed ook, want het is voor Hoogstede-Klingelbeek en voor Arnhem een heel bijzondere bewoner met een karakteristiek en exotisch geluid!
Om werkzaamheden in het plangebied te kunnen uitvoeren worden de Rugstreeppadden in de voortplantingstijd (voorzover nog aanwezig) geconcentreerd rond het waterbassin, de akkertjes en bermen rond de akkertjes. Daartoe zal een amfibieëngaas worden ingegraven rond het genoemde gebied (waterbassin plus akkertjes) van ca. 40 bij 50 meter.
Daarbij wordt een nog uit te werken constructie aangebracht waardoor Rugstreeppadden wel binnen het omrasterde gebied kunnen komen, maar dat niet meer kunnen verlaten. Een aandachtspunt is de mogelijkheid voor andere dieren om het omrasterde gebied wél te kunnen verlaten.
Zie ook:
- Nieuwbouw: Rugstreeppadden in onze buurt.
- Advies leefgebied rugstreeppad in inbreidingslocatie Hoogstede te Arnhem - RAVON
- Over de ontheffing Flora- en faunawet en bezwaar daartegen
Contactpersonen voor de rugstreeppadden in de buurt: of
Rugstreeppad en nieuwbouw
De rugstreeppad is al vaker genoemd in relatie tot de nieuwbouwplannen tijdens nieuwbouwbijeenkomsten.
Omdat niet iedereen weet om welk dier het gaat, volgt hier een korte beschrijving.
- De rugstreeppad (Bufo calamita) is een amfibie. Het dier lijkt qua uiterlijk op een gewone pad, maar is wat kleuriger en heeft een gele streep op zijn rug.
De lengte bedraagt ongeveer 5 tot 8 centimeter.
De pad is streng beschermd in de Europese Habitatrichtlijn. - De rugstreeppad leeft op het terrein achter de kassen van de familie Kromkamp. Een bassin dient als voortplantingslocatie voor de rugstreeppadden. Er is een tweede locatie ten zuiden van de Klingelbeekseweg, maar hier kunnen de padden zich waarschijnlijk niet succesvol voortplanten.
Overdag graaft het dier zich in op het land rondom de kassen.
In de Nota van randvoorwaarden Hoogstede Klingelbeek, vastgesteld door de gemeenteraad Arnhem in 2005 worden in paragraaf 2.3 Groen en ecologie de rugstreeppadden niet specifiek genoemd. Dit ondanks dat uit het voorgaande blijkt dat de gemeente goed op de hoogte is.
De volgende teksten in genoemde paragraaf zijn relevant voor de rugstreeppad:
- Waardevolle ecologische elementen dienen behouden te blijven door bij het bouwrijp maken het aanwezige reliëf van het terrein zoveel mogelijk te sparen.
- Uit het flora en fauna onderzoek kunnen nieuwe randvoorwaarden voortkomen.
In 2005 heeft de gemeente in verband met de nieuwbouwplannen het flora en fauna onderzoek laten uitvoeren. Wat betreft de rugstreeppadden heeft dit onderzoek als resultaat dat de pad op drie voortplantingslocaties in de buurt is waargenomen.
Het onderzoeksrapport is niet bekend bij de nieuwbouwwerkgroep en de buurt. Omdat dit rapport aanleiding kan geven tot nieuwe randvoorwaarden voor de nieuwbouw wil de nieuwbouwwerkgroep het rapport aanvragen.
Contactpersonen voor de rugstreeppadden in de buurt: of
Rugstreeppadden in de tuin van Hoogstedelaan 75
Als bewoners van Hoogstedelaan 75 zijn we gewend aan het geluid van de rugstreeppadden komend vanaf het waterbassin van Kromkamp. Afgelopen week merkten wij dat het geluid van veel dichter bij kwam. Toen wij op woensdagavond 9 mei op onderzoek uitgingen, bleken er een aantal rugstreeppadden langs onze nieuwe vijver te zitten.
We hoorden enkele mannetjes roepen en hebben met behulp van een zaklamp twee rugstreeppadden gezien. Één pad liep op de oever door het gras. Een andere, die half in het water zat, konden we heel mooi bekijken omdat die onder de indruk raakte van het volle licht van de zaklamp. De rest van de week hebben we de rugstreeppadden 's avonds vanaf circa 21.15 uur luid en duidelijk gehoord in onze achtertuin.
Onze vijver hebben we vorig najaar gevuld en dit voorjaar beplant. De vijver ligt in een gedeelte dat grenst aan het terrein van de voormalige kwekerij Kromkamp. De rugstreeppadden zijn er blijkbaar blij mee.
Tijdelijke(?) voortplantingspoel van "onze" rugstreeppad
Vandaag zondag 13 mei hebben we enkele eiersnoeren van de rugstreeppadden in de vijver ontdekt. Het bewijs dat er enkele mannetjes en vrouwtjes actief zijn geweest. De eiersnoeren zijn fraai om te zien. Het lijken wel lange kettingen van zwarte parels die tegen de waterplanten zijn gedrapeerd.
Natuurbeschermers op bezoek
In het kader van "Soort van de maand" organiseerde Martin Souer een mini-excursie voor IVN en KNNV naar het bassin van Kromkamp en zijn achtertuin.
De "Soort van de maand" is deze maand (mei) namelijk de rugstreeppad. Dit amfibie is inmiddels dankzij de nieuwbouwplannen gepromoveerd van onbekend naar goed bekend bij de bewoners van de wijk Hoogstede-Klingelbeek.
De avond begon in Huis en Haard met een vertoning van een prachtige film over kikkers en padden in Nederland.
Jennie Simons (Klingelbeekseweg) vertelde daarna een en ander over het voorkomen van de rugstreeppad in onze wijk,
zijn habitat en zijn toekomst hier.
Gewapend met de aangevulde kennis werd in twee groepen een bezoek gebracht aan het bassin achter de kassen van Kromkamp en de vijver van Martin en Manon van H75. Het was nog redelijk vroeg in de avond, maar bij het bassin waren toch al twee exemplaren te horen. Bij de vijver konden de eiersnoeren, die de avond tevoren waren afgezet, bekeken worden.
Later op de avond om circa 22.30 u hoorden we meerdere roepende rugstreeppadden. In het bassin van Kromkamp zijn er ook 3 gezien, in het licht van zaklampen. Een behendig persoon lukte het er twee met de hand te vangen, zodat wij deze van dichtbij konden bewonderen.
De enthousiaste en volhoudende natuurliefhebbers hebben nog wat later in de vijver van Hoogstede 75 ook nog enkele rugstreeppadden gezien.
Hierna konden de laatste deelnemers om circa 23.00 uur voldaan afscheid nemen van Hoogstede.
Ontmanteling van de paddenpoel
Lees een verslag van de gemeente (.pdf)
Nieuwe paddenpoel
Aan de Klingelbeekseweg, nabij de ingegraven tank, is een nieuwe paddenpoel gegraven, nadat de grond eerst gezuiverd was van eertijds gestort afval. Er omheen is een biotoop aangelegd, dat gunstig moet zijn voor de rugstreeppad. Voorts zouden enkele rugstreeppadden en andere amfibieën, afkomstig uit het voormalige bassin van kwekerij Kromkamp, er zijn uitgezet. Inmiddels begint de omgeving en de poel al aardig begroeit te raken, maar tot nu toe is alleen het geluid van de groene kikker waar te nemen. Afwachten maar.......
Stand van zaken rugstreeppad
Notitie
Betreft: Ontheffing FF/75C/2008/0260 en Verzoek tot handhaving HH/2009/0039
Datum: 22 maart 2009
Opgesteld door: Jennie Simons
Wat feiten op een rij:
- Er is zoals verwacht geen populatie Rugstreeppadden in de uiterwaard in de nabije omgeving van Hoogstede-Klingelbeek (Noordoever Nederrijn t/m stuw Driel). De auteur van het RAVON Rapport C.W. Kuijsten heeft dit dinsdag 17/3/2009 laten weten aan Gemeente Arnhem en mij. Dit is een foutje in het RAVON “advies leefgebied rugstreeppad in inbreidingslocatie Hoogstede te Arnhem”. Dit heeft belangrijke consequenties voor de verleende ontheffing.
- Er is geen geschikte voortplantingslocatie voor de rugstreeppad in 2009. De geplande poel in het oostelijk deel van het plangebied is niet gerealiseerd zoals aangekondigd en kan ook niet gerealiseerd worden door de gemeente Arnhem, omdat daarvoor een bestemmingsplanwijziging nodig lijkt te zijn. De locatie is overigens niet geschikt gezien de eisen van de rugstreeppad aan zijn leefgebied (zie bezwaar tegen verleende ontheffing punt 1). De huidige poel is zwaar beschadigd (zie ook constatering en foto´s van Dhr. Winkoop A.I.D.) en heeft door het verdwijnen van de kassen geen toevoer meer van extra water. Overigens mag de oude voortplantingspoel conform de verleende ontheffing specifieke voorwaarde 8 niet meer worden verwijderd tot en met oktober 2009. Wat is er dus simpeler, goedkoper, veiliger en effectiever voor de Rugstreeppad dan het opknappen en verbeteren van huidige voortplantingslocatie?
- Er is geen besteding onderhoud meer uitgevoerd vanaf 2005 door de Gemeente Arnhem (zie bezwaar tegen verleende ontheffing punt 4). Het terrein verruigd daarmee met de jaren ten nadele van de Rugstreeppad (leefgebied, verplaatsing en voedsel). Het bestendige onderhoud van het terrein van Kromkamp zal in 2009 ook door de gemeente moeten plaatsvinden. Dhr. Kromkamp heeft dit voor zover ik kon zien al die jaren trouw uitgevoerd. Over het bestendig onderhouden van het leefgebied in de periode tot aan de realisatie van de definitieve poel, is in de bestaande ontheffing niets vermeld. Dit is uiterst belangrijk voor het voortbestaan van de Rugstreeppad.
- Aanvullend op punt 4 bezwaar tegen verleende ontheffing is er in 2009 veel gegraven in het leefgebied bij de verwijdering van de kassen en er is regelmatig met zwaar materieel over het weiland gereden. Het leefgebied van de rugstreeppad is hierdoor alleen nog maar verder achteruit gegaan.
- De gemeente heeft toegezegd dat de definitieve poel in oktober 2009 wordt gerealiseerd. Als deze gereed is, kan de oude poel in de periode november maart worden afgebroken en kunnen de voorbereidingen starten voor de bouw. Omdat het bestemmingsplan nog niet in procedure is, zal de oude poel bij deze planning de gemeente niet in de weg staan.
- Meer dan 1 keer actief of passief verplaatsen van de populatie is de doodsteek voor de populatie. Het zou niet alleen moeten gaan om het creëren van een voortplantingswater maar ook om voldoende geschikt leefgebied er omheen. Dit is niet in de ontheffing geregeld.
Wij constateren dat de situatie voor de rugstreeppad er dus slecht uit ziet aan de vooravond van de start van het voortplantingsseizoen. De verleende ontheffing voldoet niet en is te ruim en de handhaving van de ontheffing heeft vooralsnog niet toe geleid dat het komende voortplantingsseizoen met gerust hart tegemoet kan worden gezien. Er bestaan weliswaar een prachtige Flora en Fauna wet en een Europese Habitat Richtlijn, maar deze kunnen blijkbaar niet effectief het mogelijk verdwijnen van een populatie van de zwaar beschermde Rugstreeppad tegen gaan.
Wij hopen dat het Ministerie van LNV bij de behandeling van de bezwaren tegen de verleende ontheffing en bij de handhaving van de ontheffing krachtiger eisen kan stellen aan de Gemeente Arnhem op bovengenoemde punten dat tot dusver het geval was. Dit met het doel om het voortbestaan van de populatie te garanderen.
- Jennie Simons en Anton Gerritsen
- Martin Souer en Manon van Wijk
- Ruud Kortland en Yvonne Meulendijks
- Hanni Kuppens en Roos Verhagen