Elektrum

Ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan van de KEMA in oktober 1977 werd aan de Klingelbeekseweg, aan de Rijn, een permanente expositieruimte het "Elektrum" geopend. Dat Rijncomplex is gevestigd in de voormalige fabriek van de Koninklijke Papierfabrieken Van Gelder, die de KEMA in februari 1976 had aangekocht.

De expositie wil een beeld geven van de Nederlandse energie- en elektriciteits-voorziening en de plaats die de Arnhemse instellingen in dat geheel innemen. Het Elektrum toont wat er voor komt kijken alvorens de stroom uit het stopcontact komt en wat er daarna mee gedaan kan worden. In het Elektrum zijn op twee ver-diepingen zo'n 2000 m2 expositieruimte, een grote film/congreszaal (boven) en een restaurant (beneden) gevestigd. Bovendien is sinds 18 mei 1979 in een apart gedeelte van de bovenverdieping een museum ingericht met voorwerpen uit de geschiedenis van de elektriciteit (apparaten, elektrotechnische onderdelen en-zovoort). De collectie is voortgekomen uit een klein museum op de bovenverdieping van het Hoogspanningslaboratorium.

De architect was Herman Postma. Sinds de stichting van het Elektrum stromen de bezoekers toe. Niet alleen voor lezingen of rondleidingen maar ook voor exposities van kunstvoorwerpen in de Elektrum Galerie, die sinds 1979 gehouden worden in de ruimte voor en in het restaurant zelf. Inmiddels zijn meer dan 80 tentoonstellingen gehouden.

In het najaar van 1977 kwamen 2500 mensen het Elektrum bekijken. Vijf jaar later kon de 75000-ste bezoeker begroet worden! In 1983 waren er 20000 bezoekers uit binnen- en buitenland en in de jaren erna steeg dat aantal nog. In 1987 zou het accent van het werk in het Elektrum anders gelegd worden. Het is voor vele bezoekers aantrekkelijk om, niet alleen een bezoek aan het Elektrum, te brengen, maar ook op het KEMA-terrein het oude landgoed Den Brink) rond te kijken.

Bron: Rondom Den Brink, door Hans Kooger. Een uitgave van N.V. KEMA, Arnhem.


Suikerfabriek
1940 - In 1869 werd door de suikerraffinadeur De Bruyn ter plaatse een bietwortelsuikerfabriek gebouwd. In 1869 was de eerste suikercampagne en toen bleek Jan van Embden, burgemeester van Renkum de nieuwe eigenaar. Hij liet omstreeks 1879 tijdens de aanleg van de spoorbaan door de Rosande in Oosterbeek-Laag speciaal een stationnetje bouwen voor de aanvoer van suikerbieten en de afvoer van stroop. Vlak voor 1914 werd de productie gestopt. W. van Leeuwen vestigde er in 1921 een wolfabriek. In 1957 keerde met Van Gelder de papierfabricage terug en in 1976 werd het complex door Van Gelder aan de KEMA verkocht voor de bouw van het Elektrum, dat in 1977 geopend werd.
Op de voorgrond rechtsmidden het schooltje, links daarvan een open veld met daarnaast het huis van bakker Rutgers. [Bron foto: Gelders Archief]


1977 - Folder van het Elektrum.


ca 1980 - Elektrum en fabriekshallen op deelgebied Rosande van KEMA. Op de voorgrond de Klingelbeekseweg


1980 - Nederrijn met deelgebied Rosande van der KEMA. Onderaan recht de boederijen van de heren Derksen; daarboven zijn de "huisjes op de bult" reeds afgebroken. Daarboven zijn de laboratoria van de KEMA met links daarvan Het Elektrum met de parkeerplaatsen. De weg is de Klingelbeekseweg. [Bron: Gelders archief - 1524 - 12395 | Diacollectie Gemeente Arnhem]


1980 - Elektrum. Op de plaats van de vroegere papierfabriek werd in 1975 het Elektrum door de Kema gebouwd. [Bron:Gelders Archief-4384, diacollectie gemeente Arnhem]

Zijaanzicht
2003 - Ingang Elektrum.


2007 - Dit bord stond aan het einde van de Hoogstedelaan bij de aansluiting met de Utrechtseweg. Het verwees naar Kwekerij Kromkamp en het Elektrum van de KEMA aan de Klingelbeekseweg.

Achterzijde
2007 - Parkeerplaatsen bij het Elektrum, parallel met de Klingelbeekseweg. In het midden op de achtergrond het schooltje op nummer 102.

Vooraanzicht
2007 - Parkeerplaatsen bij het Elektrum. Op de achtergrond de Klingelbeekseweg. Rechts de Tennet-toren op deelgebied Den Brink.


2007 - Genomen vanaf de haven met op de achtergrond de Klingelbeekseweg. Duidelijk zijn de contouren van de oude suikerfabriek te herkennen.

Zijaanzicht
2007 - Oude fabriekshallen, genomen vanaf de Klingelbeekseweg. Onder idem.
Als belangrijke relicten van de industriële geschiedenis zijn nog markante onderdelen van de voormalige fabriek hoog gewaardeerd. (kernbouw met de zadeldaken met lichtstraten). Via continuering van bestaande functies of een herbestemming moet het behoud van de cultuurhistorische waarden gegarandeerd worden.

Zijaanzicht
Ondanks de onderkende historische waarde van de bouw, werd alles toch afgebroken in 2018.

»» Naar Elektrum na 2012